Tożsamość płciowa, kulturowe role płciowe czy prawa mniejszości seksualnych to ważne tematy współczesnego świata, które powinny znaleźć swoje miejsce także w projektach wymiany młodzieży.

POWIĄZANIA TEMATYCZNE

#płeć #gender #LGBTQIA+ #tożsamość #różnorodność #tolerancja #równouprawnienie #prawa człowieka

PROFIL OSÓB UCZESTNICZĄCYCH

Ze względu na delikatność i złożoność zagadnienia, w projekcie powinny brać udział osoby o większej dojrzałości emocjonalnej, w wieku co najmniej 14 lat. Uprzednia wiedza w temacie nie musi być kryterium udziału. Dla poczucia bezpieczeństwa i dobrej atmosfery w czasie spotkania, należy jednak zachować możliwą równowagę pod względem składu grupy (tj. w liczbie osób, dla których temat jest bliski i tych, dla których jest całkiem obcy). Zaproszenie do projektu tylko pojedynczych osób LGBTQIA+ może prowadzić do ich dyskomfortu i wyobcowania. 

PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA

• spotkania z osobami aktywistycznymi;
• warsztaty uwrażliwiające na mowę nienawiści;
• wykorzystanie metody „żywa biblioteka”;
• dyskusje, analiza społecznego/medialnego postrzegania płci;
• prezentacje dotyczące traktatowej ochrony równouprawnienia płci czy praw mniejszości seksualnych w Europie;
• wspólne akcje młodzieży (także w przestrzeni publicznej), zwiększające świadomość społeczną na temat sytuacji osób dyskryminowanych ze względu na płeć czy orientację seksualną.   

Dużo czasu w programie (szczególnie na początku) należy przeznaczyć na działania i metody budujące zaufanie oraz otwartość w grupie.

Aby wzmocnić interaktywny charakter spotkania, warto zadbać w programie także o działania kreatywne, na przykład stworzenie wystawy fotograficznej/plastycznej, filmików, przedstawienia dotyczących kwestii dyskryminacji i równouprawnienia, przygotowanie tematycznej gry terenowej typu geocaching, polegającej na chodzeniu śladami osób związanych z tematem równouprawnienia płci bądź szukaniu czy ukrywaniu obiektów związanych z tematem.

PRZYGOTOWANIE

Zespół projektowy: Zespół projektowy powinien składać się osób uwrażliwionych w temacie, doświadczonych w pracy w grupie z osobami o różnej orientacji seksualnej i tożsamości płciowej. Zalecane jest zaangażowanie do zespołu i programu osoby z wykształceniem psychologicznym i doświadczeniem zawodowym w tym obszarze, do której młodzież będzie mogła się zwrócić w przypadku trudności emocjonalnych. Można dodatkowo powołać osobny podzespół tzw. „awareness team”, który zadba o bezpieczne warunki spotkania (w tym o język wrażliwy ze względu na płeć). Chodzi o to, żeby podczas wymiany respektowana była wszelka różnorodność oraz omawiane nawet najmniejsze przejawy dyskryminacji w grupie.

Wsparcie zewnętrzne: Warto zwrócić się do organizacji pozarządowych lub grup aktywistycznych działających w tematyce płci i równouprawnienia, a także zorganizować spotkanie z osobą ze szczebla rządowego, która mogłaby opowiedzieć na przykład o sytuacji prawnej osób LGBTQIA+ w danym kraju.  

Miejsce: Temat czy grupa docelowa projektu nie narzucają ograniczeń co do miejsca spotkania.

Czas: Spotkanie o takiej tematyce najlepiej zaplanować na około 5-7 dni. Tego rodzaju projekt wymaga dłuższego wprowadzenia i lepszej integracji grupy, aby zapewnić młodzieży większe poczucie bezpieczeństwa, które trudno osiągnąć w krótszym czasie.

Materiały: Wiele instytucji oferuje bezpłatne, wartościowe materiały informacyjne i edukacyjne, między innymi:

W Polsce: Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszenie Różnorodności Społecznej UP-DATE

W Niemczech: Kompetenzzentrum geschlechtergerechte Kinder- und Jugendhilfe Sachsen-Anhalt e. V. (KgKJH), Schule gegen Sexismus, Gender Mediathek, Gendertoolbox.eu (portal dostępny w języku niemieckim, polskim, czeskim i angielskim)

Rekrutacja: Informacja o naborze (oraz o samym projekcie) powinna być napisana w języku wrażliwym na płeć.  

KONTYNUACJA I TRWAŁOŚĆ

Impulsem do działań projektowych, także poza spotkaniem młodzieży, mogą być różne wydarzenia w ciągu roku, na przykład obchodzony 16 listopada Międzynarodowy Dzień Tolerancji (święto ustanowione przez ONZ z inicjatywy UNESCO). Efektem projektu mogą być publikacje, wystawy czy przedstawienia, które pozwolą dotrzeć z tą tematyką do szerszego grona osób.

PROPOZYCJE PNWM

Diversity Box: Portal internetowy z materiałami, informacjami i checklistami wspierającymi projekty na temat różnorodności w polsko-niemieckiej wymianie młodzieży.

Zbiór metod na spotkania młodzieży: www.pnwm.org/pomyslodzielnia (np. „Jak przeciwstawić się hasłom pełnym nienawiści?” lub „Bez plecaka płciowego”)

Broszura „Zdrowie emocjonalne młodzieży. 10 wzmacniających praktyk” (wersja polska, niemiecka i ukraińska): www.pnwm.org/publikacje/zdrowie-emocjonalne-mlodziezy-10-wzmacniajacych-praktyk 

PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI

Projekt: „z. B = np.” (polsko-niemiecki projekt, w którym młodzież zajmowała się tematyką różnorodności i działaniami na rzecz obalania stereotypów dotyczących płci. Finalista siódmej edycji konkursu o Polsko-Niemiecką Nagrodę Młodzieży, realizowanego w l. 2021-23 pod hasłem „U mnie i u Ciebie. Wymiana młodzieży lokalnie“).

Partnerzy: Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów KLANZA (koło w Opolu), Kompetenzzentrum geschlechtergerechte Kinder- und Jugendhilfe Sachsen-Anhalt e. V. (Magdeburg)

Filmy o projekcie dostępne na portalu YouTube: LINK oraz LINK 2