Historia jest i pozostanie ważnym tematem wielu międzynarodowych spotkań młodzieży. Co zrobić, aby odległe, nieraz dziejowe, wydarzenia były interesujące i bardziej zrozumiałe dla młodego pokolenia? Jak łatwiej pokazywać wpływ przeszłości na teraźniejszość oraz jak porównywać dawne życie do codzienności współczesnej młodzieży? Spróbujcie uczynić historię bardziej osobistą, opowiadając o niej przez pryzmat losów konkretnych osób. Działania można opierać na analizowaniu listów, autobiografii, pamiętników, notatek, fotografii, osobistych przedmiotów (zdjęcia, zegarki, biżuteria itp.) odebranych podczas aresztowania, jak również przekazów ustnych czy opowiadań.

POWIĄZANIA TEMATYCZNE

#historia #metoda biograficzna #edukacja obywatelska #prawa człowieka #tolerancja #tożsamość  #stolenmemory #arolsenarchives

PROFIL OSÓB UCZESTNICZĄCYCH

Profil osób uczestniczących oraz dobór historycznych wydarzeń i postaci, którym ma być poświęcony projekt, wzajemnie się determinują. Metoda biograficzna nadaje się do pracy z każdą grupą wiekową, niemniej jednak w spotkaniach dla dzieci należy skupić się na pozytywnych zdarzeniach, bohaterkach i bohaterach. Badanie tragicznych losów czy kontrowersyjnych postaci wymaga większej dojrzałości emocjonalnej i wiedzy, może być więc podejmowane przez starsze nastolatki i młodych dorosłych.

PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA

Najlepiej, aby wydarzenia/postaci z przeszłości były punktem wyjścia do analizy współczesności – szukania analogii, wyciągania wniosków, refleksji nad podobnymi doświadczeniami osób uczestniczących w projekcie. Dobrze jest przedstawiać historię przez pryzmat biografii konkretnych osób czy grup, a nie przez same wydarzenia i ich daty. Niech te postaci i związane z nimi historie staną się punktem wyjścia do analizy wpływu przeszłości na teraźniejszość. Prace w archiwach można na przykład równoważyć poprzez rozmowy młodzieży  z ludźmi w jakiś sposób związanymi z historią:  świadkami historii czy członkami ich rodzin. Warto też zaplanować czas na działania twórcze , aby dać ujście (trudnym) emocjom. . Jak w każdym przypadku, konkretne aktywności powinny być zharmonizowane i dostosowane do osób uczestniczących oraz długości programu). Mogą w tym pomóc między innymi:

• kwerenda w internetowych archiwach i innych źródłach online
• spotkanie ze świadkiem czasu, odtwarzanie losów danej postaci i prezentowanie ich w różnych formach wizualnych,
• działania twórcze na bazie zdobytych informacji i inspiracji (inscenizacje, kolaż, storytelling, czyli wykorzystanie różnych metod narracji, aby przedstawiać wydarzenia czy postaci historyczne itp.),
• warsztaty poświęcone pokrewnym zagadnieniom (prawa człowieka, tożsamość, tolerancja),
• inne działania wynikające ze specyfiki badanych wydarzeń/postaci (zob. też  punkt „Wymiar lokalny”),
• metody autobiograficzne wspierające refleksję osób uczestniczących w projekcie.

PRZYGOTOWANIE

Zespół projektowy: Jeśli projekt będzie dotyczył bolesnych historii, w zespole powinna znaleźć się osoba, która potrafi moderować dyskusję i może wspierać młodzież w radzeniu sobie z trudnymi emocjami.

Wsparcie zewnętrzne: W takim temacie można uzyskać je w miejscach pamięci, archiwach, muzeach lub instytucjach badawczych, które z reguły mają też ofertę pedagogiczną.  

Miejsce: W idealnym układzie projekt powinien odbywać się w miejscu, z którym związana była/jest dana postać. Można go też zorganizować w miejscu pamięci lub domu spotkań młodzieży, specjalizującym się w edukacji historycznej, albo nawet jako podróż pociągiem śladami czy stacjami życia tej osoby.

Czas: Warto zaplanować nieco więcej czasu – niekiedy nawet cały dzień – na odwiedzanie ważnych miejsc historii, uwzględniając także ewentualne rezerwy czasowe. Lepiej zaplanować jeden dzień więcej, by można było się skupić na działaniach projektowych bez zbędnego pośpiechu. Dla wprowadzenia technicznego, omówienie pewnych kwestii między spotkaniami czy przedstawienie instrukcji, na przykład jak korzystać z zasobów archiwalnych, można użyć formy online, co pozwoli zaoszczędzić czas.

Materiały: Jako źródło materiałów metodycznych mogą służyć np. wielojęzyczne portale: www.storiesthatmove.org czy Arolsen Archives.

Rekrutacja: Ważne, aby pozyskując osoby do projektu, zaakcentować sens badania wpływu przeszłości na nasze czasy. Nie wystarczy napisać jedynie, że historia jest ważna, ale opisać, czego nas uczy i jak, poprzez badanie biografii konkretnych postaci czy grup, jesteśmy w stanie unikać pewnych sytuacji w teraźniejszości.

WYMIAR LOKALNY

Jeśli dane wydarzenia/postaci związane są z historią miejscowości bądź regionu, z których pochodzi młodzież, warto w projekcie zaakcentować ten lokalny wymiar odpowiednimi działaniami (szczególnie, jeśli te związki mają pozytywny ładunek emocjonalny). Można np. przygotować grę terenową śladami danej postaci bądź zadbać o jej publiczne upamiętnienie (w formie tablicy, wystawy, spektaklu, prezentacji, koncertu itp.).

KONTYNUACJA I TRWAŁOŚĆ

Naturalną kontynuację spotkania może stanowić prezentacja jego efektów, jak również dalsze prowadzenie prac w oparciu o biografie po zakończeniu i między spotkaniami.  

PROPOZYCJE PNWM

Broszury opisujące, w jaki sposób polsko-niemieckie grupy młodzieży mogą się włączyć w kampanię #StolenMemory Arolsen Archives, czyli włączenie się w badanie biografii osób prześladowanych, poszukiwaniu ich rodzin w celu zwrócenia im przedmiotów osobistych przodków lub rozmowie ze świadkami historii:

www.pnwm.org/publikacje/stolenmemory-jako-polsko-niemiecki-projekt-edukacyjny

www.pnwm.org/publikacje/poszukiwani-znalezione-slady-prowadzace-do-rodzin-wiezniow-obozow-koncentracyjnych

Wsparcie PNWM dla projektów w miejscach pamięci terroru hitlerowskiego: www.pnwm.org/pamiec  

PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI

Projekt: #StolenMemory

Partnerzy: I Liceum Ogólnokształcące im. St. Wyspiańskiego (Mława), Berufliche Schule des Kreises Stormarn (Bad Oldesloe)

Projekty w ramach kampanii #stolenmemory są regularnie przeprowadzone w ramach tego partnerstwa. Relacje można obejrzeć na stronie internetowej I LO.